Rahip Luca Pacioli, bir teknoloji ya da bankacı olmamasına rağmen, bugün çağdaş ekonominin büyük bir bölümünün temelini oluşturan çift girişli muhasebe sistemini yaratmasıyla tanınmaktadır. İşlemlerin iki ayrı hesapta belgelenmesi uygulamasına onun zekice modeliyle borçlar ve alacaklar da eklenmiştir.
Doğruluğu sağlamanın ve dolandırıcılığı azaltmanın yanı sıra, önemli bir iş fonksiyonunda yapılan bu sıkıcı ve zahmetli görünen ayarlama, şirket sahiplerine giderleri azaltırken şirketlerini nasıl yönetecekleri ve geliştirecekleri konusunda yeni bilgiler de sağladı. Verimlilik hızla arttı, ticaret hızlandı ve Rönesans Pacioli’nin sistemi altında başladı. Çift girişli muhasebe basit, kolay yayılan ve tartışmasız faydalı olduğu için ekonomik faaliyetlerde öne çıktı. Yüzyıllar sonra, her şirketin Pacioli’nin araştırmasına dayanan mali hesaplar sunması gerekiyordu. Bu, temel altyapıyı iyileştirme kapasitesidir.
Daha genel bir çıkarım ise, yaygın olarak benimsenmeye devam eden bir buluşun genellikle üç aşamalı kamu denetiminden geçtiğidir: İşlevsel mi? Faydalı mı? Güvenli mi? Başka bir deyişle, kullanıcılar yeterlilik, değer ve güvenilirlik bekler.
Bitcoin’in temelini oluşturan blockchain teknolojisi, yaratıcıları tarafından Pacioli tarafından kurulan temel üzerine inşa edilerek ustaca uygulanmıştır. On dördüncü yüzyılda yaşamış Floransalı bir tüccarın defterinde yer alan diğer tüm kayıtlar aynı anda kendi defterlerinde görünseydi ne olurdu? Böyle bir dağıtılmış defter, üç girişli muhasebe ya da esasen sonsuz girişli muhasebe oluşturarak verileri değiştirilemez ve tartışılamaz hale getirir.
Blockchain’de Güvensizlikler
Doğal olarak, kripto para piyasasının karşı karşıya olduğu en büyük ironilerden biri, finansal güveni artırması amaçlanan bir teknoloji tarafından bu kadar çok güvensizlik yaratılmış olmasıdır. The Economist’in neredeyse on yıl önce blok zincirinden bir güven makinesi olarak bahsetmesi muhtemelen yanlış olsa da, analizi kapsamlı olmayabilirdi. Blockchain’in güvenilir değer alışverişini mümkün kılma konusundaki temel vaadi, kelimenin tam anlamıyla trilyonlarca işlem gerçekleştirildikten sonra fazlasıyla kanıtlanmıştır. Sektörün son çöküşlerinde para kaybeden bireylere çok az rahatlık getirse de, dağıtılmış defter protokolü güvenlik açıklarının bu olaylarla hiçbir ilgisi yoktu; daha ziyade, bunlar irrasyonel coşku ve geleneksel dolandırıcılığın sonucuydu.
Bu yanlış adımlar üzücü olmakla birlikte öngörülebilirdi de. Hayal kırıklıkları bazen çığır açan teknolojilere duyulan heyecanın, onların kullanışlılığını aşmasının ardından gelir. En ilgi çekici yenilikler bile kötü başlangıç tasarımından muzdariptir. Yapay zekalı sohbet robotları halüsinasyon görüyor. Aşırı sıcak ya da soğuk elektrikli araçların akülerinin bozulmasına neden olabilir. Yeni yazılımlarda sıklıkla hatalar görülür. Ayrıca, blok zinciri ağları performans sorunlarından ve bilgisayar korsanlarından etkilenmez değildir. Ancak, denenmiş ve doğrulanmış dayanıklılıkları nedeniyle para aktarma yöntemimizi iyileştirmek için iyi bir konumdadırlar.
Peki ” Blockchain ” ya faydalı mı?
Bu özellik daha bireyseldir. Sadece spekülatif ticaret ve koleksiyonluk çizgi maymunların küresel finans sisteminde devrim niteliğinde, daha kapsayıcı bir güncelleme teşkil etmediğini söylemeye gerek yok.
Neyse ki, sorumlu piyasa oyuncuları blok zincirini halihazırda bir dizi başka amaç için kullanıyor: mültecilere mobil, yolsuzlukla mücadele eden insani yardım sağlamak; havale, hayırseverlik ve sınır ötesi ödeme masraflarını %80 oranında azaltmak; temel finansal hizmetlere erişimi artırmak; yüksek enflasyonlu ülkelerdeki işçiler için taşınabilir bir değer deposu sağlamak; “yaratıcı ekonomiyi” yönlendirmek için provenans oluşturmak; internet üzerinden iletilen verilerin rahatlığı, güvenliği ve hızı ile büyük ölçekte para iletmek ve 1970’lerde inşa edilen eski finansal rayları modernize etmek.
Blockchain ‘e ne kadar güvenebiliriz? Bize ne derece faydalı olacak? Önümüzdeki yıl net bir yanıt alabiliriz.